geriatrik değerlendirme ne demek?
Geriatrik Değerlendirme
Geriatrik değerlendirme, yaşlı bireylerin genel sağlık durumunu ve fonksiyonel yeteneklerini kapsamlı bir şekilde değerlendiren multidisipliner bir süreçtir. Amaç, yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını belirlemek, sağlık sorunlarını erken teşhis etmek, fonksiyonel bağımsızlıklarını korumak veya iyileştirmek ve yaşam kalitelerini artırmaktır.
Kapsamı:
Geriatrik değerlendirme genellikle aşağıdaki alanları kapsar:
- Tıbbi Değerlendirme: Yaşlı bireyin tıbbi geçmişi, mevcut sağlık sorunları, ilaç kullanımı (polifarmasi), alerjileri ve aşı durumu değerlendirilir. Fiziksel muayene ve gerekli laboratuvar testleri yapılır.
- Fonksiyonel Değerlendirme: Yaşlı bireyin günlük yaşam aktivitelerini (GYA) (örneğin, giyinme, yemek yeme, banyo yapma) ve enstrümental günlük yaşam aktivitelerini (EGYA) (örneğin, alışveriş yapma, yemek hazırlama, ilaçları yönetme) ne kadar bağımsız olarak yapabildiği değerlendirilir.
- Bilişsel Değerlendirme: Yaşlı bireyin hafıza, dikkat, yönelim ve problem çözme gibi bilişsel fonksiyonları değerlendirilir. Demans ve deliryum gibi durumların tespiti amaçlanır.
- Duygusal Değerlendirme: Yaşlı bireyin ruh hali, depresyon, anksiyete ve sosyal izolasyon gibi duygusal sorunları değerlendirilir.
- Sosyal Değerlendirme: Yaşlı bireyin sosyal destek sistemi, yaşam koşulları, ekonomik durumu ve sosyal aktiviteleri değerlendirilir.
- Çevresel Değerlendirme: Yaşlı bireyin yaşadığı ortamın güvenliği, erişilebilirliği ve yaşlı bireyin ihtiyaçlarına uygunluğu değerlendirilir. Düşme riski değerlendirmesi de bu kapsamda yapılır.
- Beslenme Değerlendirmesi: Yaşlı bireyin beslenme durumu, kilo kaybı, iştah değişiklikleri ve beslenme alışkanlıkları değerlendirilir.
Faydaları:
- Sağlık sorunlarının erken teşhisi ve tedavisi
- Fonksiyonel bağımsızlığın korunması veya iyileştirilmesi
- Yaşam kalitesinin artırılması
- Hastaneye yatışların ve acil servis ziyaretlerinin azaltılması
- Yaşlı bireyin ve ailesinin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi
Uygulama:
Geriatrik değerlendirme, geriatri uzmanları, geriatri hemşireleri, fizyoterapistler, ergoterapistler, sosyal hizmet uzmanları ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından yapılabilir. Değerlendirme genellikle bir klinik ortamında veya yaşlı bireyin evinde gerçekleştirilir.
Sonuç:
Geriatrik değerlendirme sonucunda, yaşlı bireyin ihtiyaçlarına yönelik kişiselleştirilmiş bir bakım planı oluşturulur. Bu plan, tıbbi tedavi, rehabilitasyon, sosyal destek ve diğer hizmetleri içerebilir. Amaç, yaşlı bireyin sağlığını ve yaşam kalitesini en üst düzeye çıkarmaktır.